Ανοιχτά Πανιά 2023 – “ichorous”

Περιγραφή εκδήλωσης

Διαδραστικές ηχητικές εγκαταστάσεις
Ο «Ιχώρ» (λατινικά ichorous) αποτελούσε σύμφωνα με αναφορές μια ζωογόνο ουσία ή αλλιώς το αιθέριο υγρό που έτρεχε στις φλέβες των Θεών, αλλά και των αθανάτων. Στη μυθολογία των Κρητών, ο μυθικός φύλακας του νησιού τους, ο κατασκευασμένος από τον Δαίδαλο Τάλως, αντλούσε τεράστια δύναμη αφού μέσα του έρεε ο χρυσός στο χρώμα Ιχώρ. Ο Πλάτωνας σε κείμενό του τον αναφέρει ως τον «ήρεμο» ορό του αίματος. Το έργο “ichorous”, μέσα από δύο ηχητικές εγκαταστάσεις που συνδέουν δύο υψηλής αισθητικής και πολιτιστικής αξίας Κρήνες με αντίθετα χαρακτηριστικά, αφηγείται μια νέα σχέση μεταξύ της λαϊκής ιστορίας και της σύγχρονης δημιουργίας και “αναμορφώνει” το άλλοτε αναβλύζον από την πηγή «χρυσό» νερό, αυτή τη φορά σε μορφή ήχου.

Πώς κάποιος κινείται αυθόρμητα προς μια πηγή ήχου που προέρχεται από μια πηγή νερού που πλέον δεν αναβλύζει; Ποιες μνήμες και ποια σημάδια ανιχνεύει και ανακαλεί η συνθήκη αυτή; Μπορεί μια Κρήνη που άλλοτε αποτελούσε τόπο συνάθροισης, αλληλεπίδρασης και συνύφανσης ετερόκλητων ηλικιακά και πολιτισμικά ανθρώπων να μεταβάλλει τις δυναμικές του χώρου, όταν το μέσο έλξης της εξωγενούς σε αυτή δραστηριότητας αλλάζει; Ο αντικατοπτρισμός της «πηγής» στη σύγχρονη ιστορία επιτρέπει στο κοινό να βιώσει, μέσω του νέου υποκειμενικού χώρου-ηχοτοπίου, μια νέα εμπειρία.

Οι δύο ηχητικές εγκαταστάσεις στην Υπόγεια Κρήνη της Σπλάντζιας και στην Πηγή της Περβολίτσας, αναδεικνύουν τις ομοιότητες αλλά και τις διαφορές που κρύβει η επίσκεψη σε αυτές. Η προβολή αυτών βρίσκεται στον πυρήνα του έργου. Οι εγκαταστάσεις, αν και τελείως διαφορετικές στην παρουσίασή τους, δανείζονται αρκετά στοιχεία η μια από την άλλη. Για παράδειγμα, οι ηχογραφήσεις από το βιολί που ακούγονται στην Περβολίτσα έχουν πραγματοποιηθεί στην Υπόγεια Κρήνη της Σπλάντζιας. Αντίστοιχα, αρχιτεκτονικές παράμετροι όπως ο αριθμός των 26 σκαλοπατιών στην Υπόγεια Κρήνη της Σπλάντζιας, έχουν χρησιμοποιηθεί ως βάση στον αλγόριθμο σύνθεσης του μουσικού κομματιού που αποδομείται μέσα από την εγκατάσταση στην Περβολίτσα. Το αποτέλεσμα είναι η δημιουργία δυο αυτόνομων ηχητικών εγκαταστάσεων οι οποίες προκαλούν το κοινό να συμμετέχει στην δημιουργία και στην εξερεύνησή τους. Η πλήρης κατανόηση του έργου έρχεται μέσα από την επίσκεψη και των δυο αυτών σημείων.

Σύνδεσμοι:
ichorous 
Βιογραφικά συντελεστών
Φωτεινή Κόκκαλη 
Δημήτρης Μπαρνιάς 

ΠΑΡΑΛΛΗΛΗ ΔΡΑΣΗ:

Εργαστήριο για παιδιά 8-12ετών / ichorous workshop
Θα διεξαχθεί εργαστήριο για παιδιά ηλικίας 8-12 ετών και γονείς (αν αυτοί το επιθυμούν), με επίκεντρο μια σειρά από ακουστικά παιχνίδια βασισμένα στη μελέτη και καταγραφή του R. Murray Schafer (Ιδρυτή του πεδίου της Ακουστικής Οικολογίας). Στόχος της δράσης είναι να αναπτύξει την ακουστική και περιβαλλοντική συνείδηση των παιδιών και των γονέων μέσα από τη χρήση του ήχου, ως βασικού μέσου έκφρασης και απόδοσης εννοιών. Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, θα καθοδηγήσουμε τα παιδιά – εμπνεόμενα από το στοιχείο του νερού – να εκφράσουν την μουσικότητά τους και να ανακαλύψουν τη μαγεία του ήχου, μέσα από την ηχητική αναπαράσταση μιας πηγής νερού, χρησιμοποιώντας τη φωνή τους, props που κατασκευάστηκαν στο Εργαστήριο Μεταβαλλόμενων Ευφυών Περιβαλλόντων (TUC TIE Lab) και απλά αντικείμενα που θα τους δοθούν.

Ημερομηνία διεξαγωγής του εργαστηρίου:
Κυριακή 29 Οκτωβρίου
Ώρες: 10:00-13:00, 16:00-19:00

Χώρος διεξαγωγής: Μεγάλο Αρσενάλι (2ος όροφος)
Δωρεάν συμμετοχή με κράτηση θέσης στο email: [email protected]

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟ ΚΑΘΕ ΕΡΓΟ, ΗΧΗΤΙΚΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ:

Υπόγεια Κρήνη Σπλάντζιας
Μια αυτόνομη ανατροφοδοτούμενη ηχητική εγκατάσταση
Μέσα από το προγραμματιστικό περιβάλλον Pure Data δημιουργήθηκε ένα αυτόνομο αλγοριθμικό όργανο (patch) το οποίο είναι ανοιχτό ταυτόχρονα σε εξωτερικές ηχητικές αλληλεπιδράσεις. Στον πυρήνα του υπάρχει ένας ταλαντωτής θορύβου που περνά μέσα από ένα φίλτρο ζώνης για να προσομοιώσει τις σταγόνες νερού. Η εγκατάσταση βασίζεται σε δύο ασύρματα ηχεία και δύο ασύρματα μικρόφωνα στο υπόγειο της πηγής. Ανάλογα με την ένταση εξόδου μπορούν να δημιουργηθούν διάφορα ενδιαφέροντα ηχητικά συμβάντα μέσω της ανατροφοδότησης. Η έξοδος ανατροφοδοτεί τον εαυτό της μέσα από την είσοδο του μικροφώνου, περνώντας από όλα τα προγραμματιστικά ακουστικά ερεθίσματα, μερικές φορές για να μετατραπεί σε πλήρη θόρυβο και να επανέλθει σύντομα σε μια υδαρή ευδαιμονία.

Κατασκευάστηκε ένα μικρό patch που συνδέει κλιμακωτά την ένταση της εισόδου του μικροφώνου με την ταχύτητα αναπαραγωγής του ρυθμού και δημιουργήθηκε ένα φωνητικό αυτοματοποιημένο σύστημα αναπαραγωγής ήχων βασισμένο στη φωνή της καλλιτέχνιδας Σοφίας Σαρρή. Όσο περισσότερο «πιέζεται» το patch από κάποια εξωτερική είσοδο, τόσο πιο έντονα (και με περισσότερο θόρυβο) ανταποκρίνεται. Στην ησυχία, η αναπαραγωγή του έργου θα ακολουθήσει με τον ίδιο ήρεμο τρόπο. Το τελευταίο, αποτέλεσε βασικό πυρήνα στη φάση της δημιουργίας.

Πηγή Περβολίτσας
Σύνθεση με Βιολί, Πιάνο, Φωνή και Ήχους Περβολίτσας για οκτώ ηχεία
Στόχος ήταν να προωθηθεί η γνωριμία και η εξερεύνηση της περιοχής από το κοινό. Πρόθεση των δημιουργών δεν ήταν να καλυφθούν οι ήχοι της περιοχής αλλά να συμπληρωθούν και να ενισχυθούν, δημιουργώντας μια καθηλωτική και στοχαστική εμπειρία ήχου, αφήνοντας ταυτόχρονα μεγάλα μουσικά κενά. Το προσεκτικά επιμελημένο ηχητικό τοπίο ενθαρρύνει το κοινό να ακούσει προσεκτικά, να ανακαλύψει ξανά τις λεπτές αποχρώσεις του περιβάλλοντος και να δημιουργήσει μια βαθύτερη σύνδεση με το ηχοτοπίο.

Έπειτα από on site έρευνα γύρω από κοινωνικά και ακουστικά χαρακτηριστικά της περιοχής αποφασίστηκε να χρησιμοποιηθούν 16 διαφορετικοί ήχοι για την εγκατάσταση στην Περβολίτσα. Αυτοί οι ήχοι θα εκτελούνται τυχαία από 8 ηχεία μικρού μεγέθους ομοιόμορφα κατανεμημένα στην περιοχή. Το κοινό καλείται να κινηθεί στην περιοχή και να ανακαλύψει σταδιακά την εγκατάσταση η οποία αναπαράγει ήχους βιολιού, πιάνου, φωνής και προηχογραφημένους ήχους της περιοχής μελέτης. Δευτερεύοντες ήχοι -εκτός των ακουστικών οργάνων- έχουν ηχογραφηθεί «παίζοντας» ενεργητικά με αυτούς στην περιοχή. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο ήχος μιας σκουριασμένης μεταλλικής πόρτας που βρίσκεται στην είσοδο για το εκκλησάκι της Παναγίας. Η πόρτα χρησιμοποιήθηκε ως μουσικό όργανο και με αυτό σαν αφετηρία ηχογραφήθηκαν τα ακουστικά όργανα ώστε να ταιριάζουν τονικά με τα ακουστικά χαρακτηριστικά της πόρτας. Όλα τα μουσικά θέματα που ακούγονται στο έργο προέκυψαν από τη σύνθεση και την αλληλεπίδραση των συντελεστών με τους ήχους που απαντώνται στο ηχοτοπίο γύρω από την πηγή αλλά και από αυτούς που προκλήθηκαν ενεργητικά στις επαναλαμβανόμενες επισκέψεις. Μερικοί από τους ηχογραφημένους ήχους έχουν επίσης παραταθεί χρονικά δίνοντας μια σουρεαλιστική αισθητική στην εγκατάσταση, προκαλώντας τον ακροατή να αναρωτηθεί τι είναι πραγματικό και τι όχι.

Αρχικά, όλοι οι ήχοι που επιλέχτηκαν, τοποθετήθηκαν σε 16 κομμάτια του Logic Audio για να δημιουργηθεί ένα μουσικό κομμάτι διάρκειας 52 λεπτών. Η δομή του κομματιού βασίζεται σε 13 αυτόνομα μοτίβα των 4 λεπτών (52/4=13) για κάθε κομμάτι – ήχο. Αυτή η σύνθεση στο Logic Audio είναι η ιδεατή ερμηνεία του τελικού αποτελέσματος. Ωστόσο, καθώς τα μοτίβα από τα ηχεία θα παίζουν τυχαία, η πιθανότητα να ακούσουμε αυτό το κομμάτι ως έχει κατά την εγκατάσταση είναι σχεδόν αδύνατη. Παρόλα αυτά, χρησίμευσε ως αναφορά για να ελεγχθούν οι σχέσεις των ήχων που περιλαμβάνονται στο έργο και για τη συνολική αισθητική της μουσικής που παρουσιάζεται μέσα από την εγκατάσταση. Η τελική εγκατάσταση είναι ουσιαστικά η αποδόμηση του μουσικού αυτού κομματιού. Βασικός άξονας της σύνθεσης ήταν να βρεθεί μια ισορροπία για το κοινό μεταξύ της ακρόασης της εγκατάστασης και του σεβασμού του ηχητικού τοπίου της περιοχής, αφήνοντας συνειδητά χώρο στο ακουστικό περιβάλλον να «αναπνεύσει».