Γιαλί Τζαμί

Περιγραφη χωρου

Το τζαμί πήρε το όνομά του από τον μπεηλέρμπεη της Ρούμελης Κιουτσούκ (Μικρό) Χασάν, που το ολοκλήρωσε λίγα χρόνια μετά την άλωση της πόλης των Χανιών το 1645 από τους Οθωμανούς.

Ήταν γνωστό και ως Γιαλί Τζαμί (το παραθαλάσσιο τζαμί), ή και Χαμάλ τζαμί (το τζαμί των φορτοεκφορτωτών), αφού βρισκόταν στο σημείο φορτοεκφόρτωσης των πλοίων.

Στη θέση του υπήρχε μικρή εκκλησία. Αρχικά εκεί υπήρχε ένας μικρός ασφαλής όρμος, ανατολικά του τζαμιού, που ήταν κτισμένο πάνω σε μια προεξοχή του. Στην αρχική του μορφή το τζαμί ήταν στον συνηθισμένο στην Κρήτη τύπο του μονόχωρου με μεγάλο ημισφαιρικό τρούλο χωρίς τύμπανο και βόρεια και δυτικά ανοικτή, τοξωτή στοά.

Στη ΝΔ γωνία υπήρχε ο μιναρές, του οποίου σώζεται η βάση. Νότια υπήρχε ένα μικρό νεκροταφείο με δέντρα και απέναντι σώζεται το μεγάλο κτήριο του Ιμαρέτ (πτωχοκομείου). Γύρω στα 1880 έγινε μια πρώτη μετατροπή του μεσαίου τόξου σε πόρτα και γύρω στα 1893 έγινε μαζί με το μπάζωμα του μικρού όρμου, η κατασκευή κρηπιδώματος δυτικά και αναμόρφωση των τριών όψεων σε μια νεοκλασικίζουσα μορφή με τοξωτά ανοίγματα και μια κρήνη. Στο χώρο που προέκυψε κτίστηκε το Τελωνείο και η Τράπεζα Αθηνών.

Το τζαμί χρησιμοποιήθηκε για μερικά χρόνια ως Αρχαιολογικό Μουσείο και στη συνέχεια μετά από κατεδάφιση της νότιας πλευράς και των δυο κτηρίων της πίσω πλατείας, προστέθηκε το 1964 σύγχρονο Λιμενικό Περίπτερο, το οποίο στη συνέχεια κατεδαφίστηκε για την ανάδειξη του μνημείου.

Σήμερα χρησιμοποιείται από το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο, ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων.